Handleiding ATU Choke BalUn 800 Watt
Deze Handleiding ATU Choke BalUn 800 Watt helpt u stap voor stap met het bouwen van de zelfbouw kit. Als een Asymmetrische antenne tuner wordt gebruikt voor het voeden van een symmetrische voedingslijn (en antenne) is een BalUn nodig. BalUn staat voor Ballanced – Unballanced. Hierdoor passen we een ongebalanceerd voedingssysteem (coaxkabel) aan op een gebalanceerd antennesysteem (bijvoorbeeld dipoolantenne). De ATU Choke BalUn 800 Watt is geschikt voor QRO gebruik. De belangrijkste reden om een Choke BalUn te gebruiken is om er voor te zorgen dat stromen in de voedingslijn even groot zijn en in tegenoverstelde richting lopen. Hierdoor wordt de voedingslijn geen onderdeel van de antenne en gaat daardoor niet mee stralen. Dit heeft allerlei vervelende effecten tot gevolg, denk aan: interferentie, inspraak, verstoord stralingspatroon van de antenne en een onrustigere ontvangst.
Er wordt een ferriet ringkern gebruikt om symmetrie in de voedingslijn af te dwingen. Er is op internet en zelfs in literatuur heel veel informatie te vinden over het maken van een BalUn, alleen zijn er helaas ook heel veel ontwerpen te vinden die niet of nauwelijks werken. Dit ontwerp is er één die wel bewezen goed werkt!
Gebruik dit ontwerp alleen in combinatie met een antenne tuner. Deze BalUn kan een relatief groot bereik aan wat impedantie betreft, het is dus geen 1:1 BalUn specifiek voor 50 Ohm.
De behuizing
In deze handleiding ATU Choke BalUn 800 Watt beginnen we met het aftekenen en boren van het gat voor de coax connector aansluiting. De diameter van dit gat bedraagt 16 mm. Het boren van dit soort relatief grote gaten gaat het makkelijkst met een “platenboor”. (Google is your friend, als je nog nooit van zo’n ding hebt gehoord)
TIP: plaats het gat zo hoog mogelijk (richting deksel) daardoor is het aansluiten later wat eenvoudiger.
Nadat het 16 mm gat is geboord zetten we het chassisdeel in het gat waardoor de positie van de bevestigingsgaatjes makkelijk zijn af te tekenen. Ik heb er hier voor gekozen om het chassisdeel met 4 schroefjes vast te zetten maar 2 stuks is ook een optie. Deze gaatjes kunnen met 3,5 mm worden geboord.
Vervolgens gaan we verder met het aftekenen en boren van de gaten voor de symmetrische voedingslijn aansluiting. Het gat voor de banaanstekker aansluitingen kan met 6 mm worden geboord. Uiteraard zijn de posities daarvan naar eigen inzicht te bepalen.
Nadat alle gaten geboord zijn kunnen alle onderdelen worden gemonteerd zoals op onderstaande foto.
De Ringkern
Nu wordt het tijd om aan het belangrijkste onderdeel te beginnen, de ringkern! Er is gekozen om in deze kit draad te gebruiken met PTFE afscherming. Het voordeel hiervan is dat het relatief dun is, waardoor de wikkelingen maximaal contact maken met de ferrietkern. Nu zijn er ook andere alternatieven maar niet met deze uitstekende isolatie waarde (600 – 1000 Volt) en temperatuur eigenschappen tot 200 graden.
We beginnen met het vastzetten van twee draden door middel van een kabelbinder, dit maakt het een stuk makkelijker. Houd aan de onderzijde ongeveer 7 cm draad lengte over, dit is ruim voldoende.
Wikkel vervolgens de eerste 10 wikkelingen op de helft van de ringkern zoals op onderstaande foto. Zorg dat de wikkelingen strak langs elkaar worden gelegd.
Steek nu over en wikkel vervolgens nog eens 10 wikkelingen op de tweede helft. Let er op dat de draden exact zo worden gewikkeld zoals in het voorbeeld, verwissel geen kleuren of wikkel richtingen. Controleer of nu of alles klopt, zo niet begin dan opnieuw want dan is er iets mis gegaan.
Afbouwen
HF Kits is tot een oplossing gekomen voor het fixeren van de ringkern. Vanaf heden wordt er bij iedere BalUn bouwkit een bevestigingsplaatje inclusief M3 boutjes meegeleverd. Met dit bevestigingsplaatje is het eenvoudig de ringkern met een aantal kabelbinders vast te zetten. Zet eerst de ringkern vast aan het plaatje voordat deze in de behuizing wordt gemonteerd. Zie onderstaande foto.
Sluit één kant van de ringkern aan op de (SO-239) coax aansluiting. De blauwe draad aan de kern van de coax connector en de zwarte draad op het chassisdeel met een kabelschoentje. Verwijder de kunststof delen van de kabelschoen zodat een soliede soldeer verbinding kan worden gemaakt.
Sluit nu de andere kant van de trafo aan op de aansluitingen voor de symmetrische voedingslijn naar de antenne. De blauwe draad naar een kant en de zwarte draad naar de andere kant. (maakt niet uit, het is tenslotte symmetrisch). Gebruik hiervoor de meegeleverde banaan stekker aansluitingen. Gebruik aan de binnenkant de meegeleverde getande veerringen.
Toepassingen
Als een Asymmetrische antenne tuner wordt gebruikt voor het voeden van een symmetrische voedingslijn (en antenne) is een BalUn nodig. BalUn staat voor Ballanced – Unballanced. Hierdoor passen we een ongebalanceerd voedingssysteem (coaxkabel en tuner) aan op een gebalanceerd antennesysteem (bijvoorbeeld doublet antenne). Op de onderstaande afbeelding is een overzicht gemaakt van de maatregen die genomen kunnen worden om het systeem optimaal te laten functioneren. Het mantelstroom filter en de ferriet klem om de aansturingskabel zorgen er voor, dat de tuner deze kabels niet als onbedoelde tegencapaciteit kan gebruiken. De ATU choke BalUn zorgt er voor dat symmetrie in de voedingslijn wordt afgedwongen.
Doublet antenne
De Doublet antenne wordt veel gebruikt door Radio zendamateurs. Het voordeel van deze antenne is het multi-band gebruik. Je kan de antenne dus op diverse banden gebruiken. Welke banden precies hangt af van de lengte van de antenne en de voedingslijn. Uiteraard speelt ook het bereik van de antenne tuner (ATU) een rol.
Tips:
- Maak de coax kabel tussen de antenne tuner (ATU) en de ATU Choke BalUn zo kort mogelijk
- Gebruik een mantelstroomfilter tussen de ATU en de transceiver
- Haal (indien aanwezig) de stuurkabel en voedingskabel van de antenne tuner een aantal keer door een ferriet ringkern